جغرافیای سیاسی ایران- اثر دکتر محمدرضا حافظ نیا

کتاب حاضر برای دانشجویان رشته جغرافیا در مقطع کارشناسی به ارزش ۲ واحد و کارشناسی ارشد به به ارزش ۲ واحد به عنوان یکی از منابع اصلی درس «جغرافیای سیاسی ایران» تدوین شده است. امید است علاوه بر جامعه دانشگاهی، سایر علاقه‌مندان نیز از آن بهره‌مند شوند.

جغرافیای سیاسی در تقسیم‌بندیهای علمی به عنوان شاخه‌ای از جغرافیای انسانی شناخته شده است. اساس علمی این شاخه جغرافیا، در اواخر قرن نوزدهم توسط فردریک راتزل، جغرافیدان آلمانی گذاشته شد. جغرافیای سیاسی از دیدگاه توصیفی به مطالعه و کالبدشکافی نواحی متشکل و سازمان‌یافته سیاسی نظیر کشورها و دولتهای مستقل و تحلیل رفتار آنها می‌پردازد. از دیدگاه علّی و معلولی، موضوع دانش جغرافیای سیاسی را کنش متقابل متغیرهای سیاسی یا متغیرهای فضایی ـ جغرافیایی تشکیل می‌دهد. منابع جغرافیای سیاسی عمدتاً بر پدیده دولت یا ناحیه سازمان‌یافته سیاسی به عنوان موضوع جغرافیای سیاسی تمرکز دارد. و به بررسی و تشریح کالبد، عناصر و ویژگیها و رفتار دولت می‌پردازد. بنابراین جنبه‌های مختلف دولت نظیر علت پیدایش، موقعیت، کانون سیاسی، ویژگیهای سرزمینی، ملت، نظام سیاسی، ساختار سیاسی فضا، الگوی فضایی توزیع قدرت، روابط میان دولت با دولتهای دیگر، قدرت ملی، الگوی مدیریت سرزمین، روابط سطوح مختلف دولت با شروندان در ادراه امور کشور کانون توجه مطالعات جغرافیای سیاسی قرار می‌گیرد. بر این اساس کتاب فوق در شش فصل به بحث در مورد موضوعات فوق پرداخته است.

مقدمه
فصل اول: علت وجودی کشور ایران
فصل دوم: سرزمین ایران
فصل سوم: ملت ایران
فصل چهارم: حکومت در ایران
فصل پنجم: ساختار سیاسی فضا در ایران

فصل ششم: الگوی فضایی قدرت سیاسی و  اجرایی در ایران